Құзыреттілік орталықтарында дайын өнімді шығару арқылы өндірістік қызметті ұйымдастыру

001

Еслямова Ақнур Қабиденқызы

Ақмола облысы білім басқармасының жанындағы «Көкшетау қ., Жоғары техникалық колледж» МКҚК басшысы, экономика және бизнес магистрі

В статье расматривается опыт подготовки специалистов в Центрах компетенций на базе Высшего технического колледжа города Кокшетау.

Мақалада Көкшетау қаласының жоғары техникалық колледжі базасында құзыреттілік орталықтарында мамандар даярлау тәжірибесі қарастырылады.

"Көкшетау қ. жоғары техникалық колледжі" практик-мамандарды даярлауды қамтамасыз етеді. "Жас Маман" жобасы шеңберінде оқу-өндірістік шеберханаларды жаңғырту және өз өндірісінің тауарларын, жұмыстары мен қызметтерін сату туралы заңнамаға уақтылы өзгерістер енгізу өндірістік қызмет көлемін ұлғайтуға мүмкіндік берді.

Колледждің тәжірибеге бағдарланған оқытуға көшуі кәсіби қызметке толық дайын, қоғамда қажетті жұмыстар мен қызметтер көрсетуге, өзінің шағын және орта бизнес кәсіпорнын ашуға дайын дағдылардағы қолданбалы, практикалық сипатты күшейтумен байланысты.

Слайдта колледждің бәсекелестік артықшылықтары мен Көкшетау-ЖТК түлегінің моделі көрсетілген.

Практикалық жұмыс дағдылары, тиісті кәсіби құзыреттіліктері бар маман даярлау мақсатында колледжде модульдік технологияны, кредиттік, дуальды, сыни ойлау технологиясын, проблемалық оқытуды, инновациялық технологияларды, ЕСVЕТ еуропалық сынақ бірліктер жүйесін тиімді енгізді.

Оқытудың жаңа заманауи әдістері мен формаларын енгізу және қолдану студенттердің кәсіби ойлауын қалыптастыруға, шешім қабылдауға және топта әрекет етуге бағытталған. Экономикада болып жатқан жаһандық өзгерістер, білімнің рөлін арттыру, Заманауи ақпараттық технологияларды енгізу мамандарды даярлауға жаңа талаптар қояды. Қазіргі маман алған білімдерін практикада қолдана білуі, өзінің кәсіби саласында ақпараттық технологияларды жетік білуі, білім алу дағдыларына, қажетті құзыреттерге ие болуы, топта жұмыс істеуге дайындалуы, туындаған жағдайларға бейімделе білуі керек.

Бұл талаптар Білім беру бағдарламаларында, оқу жоспарларында, оқу және дидактикалық материалдарда, сондай-ақ оқыту формаларында, әдістерінде және заманауи технологияларында көрініс табады. Оқу орнының тартымдылығы мен беделі үшін жұмыс берушілер мен әлеуметтік серіктестер ынтымақтастыққа белсенді тартылады.

Тәжірибеден өту көптеген қолайсыздықтар тудырады, өйткені барлық жұмыс берушілер болашақ мамандарды практикаға қабылдамайды. Неге? Бүгінгі таңда жұмыс берушілердің түлектерге деген басты және жиі айтылатын талабы – алған білімдерінің практикадан алшақтығы. Жұмыс берушілер колледж студентке кәсіпорынның жұмысы туралы түсінік бермейтініне сенімді. Бұл жағдайдан шығудың жолын біз өндірістік оқыту мен практиканы жүргізу кезінде оқу-өндірістік шеберханаларда дайын өнім шығару жұмысын ұйымдастыру қажет деп білеміз. Тәжірибеге бағытталған оқыту арқылы біз студентті кәсіби ортаға енгізуге тырысамыз, оқу-өндірістік шеберханалардың жұмысын жаңаша құрамыз, студенттерді нақты бизнес талаптарына, өнім шығару мен қызмет көрсетудегі кәсіпкерлік қызметке жақындатамыз.

Біз жоғары колледжде еңбек нарығы мен қызметтердің қажеттіліктерін зерттеумен, жұмыс берушілермен консультациялар жүргізумен айналысатын маркетингтік қызметті құра отырып, кәсіпорындармен тікелей жұмыс істейміз.

Өндірістік оқытуды ұйымдастыру кезінде өндірістік оқыту шеберінің (кәсіп мұғалімінің) лауазымдық міндеттеріне баса назар аудару қажет.

Слайдта К-ЖТК тәжірибесі ұсынылған және құзыреттілік орталықтарындағы ӨО шеберлерлерінің ОӨШ мен құзыреттілік орталықтарындағы жұмыс жүйесі көрсетілген.

Осылайша, болашақ маманның бәсекеге қабілетті тұлғасының идеалды моделі қалыптасады. Барлық интеграцияланған білім беру бағдарламалары бойынша тәжірибеге бағдарлану Оқу уақытының 63-70% құрайды, бұл болашақ маманның кәсіби қызметке толық дайындығын қалыптастыруға мүмкіндік береді, өйткені бүгінде еңбек нарығында басқа мамандар сұранысқа ие емес.

Инженерлерді, техниктерді даярлау сапасын жақсарту білім беру процесін қарқындатпай, өз бетінше жұмысты жандандыруға бағытталған білім алушылардың жеке ерекшеліктеріне бейімделген жаңа буын ресурстарын пайдаланусыз мүмкін емес. Жоғары техникалық колледждегі оқу процесін ақпараттандыру оқытушылар мен студенттердің оқу іс-әрекетінің барлық түрлерінде ақпараттық-коммуникациялық технологиялар құралдарын кеңінен қолдануды қамтамасыз етеді. Техникалық қамтамасыз ету, қолданбалы бағдарламалар, тестілеудің автоматтандырылған жүйесі, цифрлық білім беру ресурстары, on-line режимінде оқыту инновациялық білім беру процесі үшін қажет.

Слайдта ЖТК оқу-өндірістік процесті цифрландыру жүйесінің тәжірибесі көрсетілген.

Біз өндірістік оқыту мен практиканы жүргізу кезінде дайын өнімді шығару бойынша оқу-өндірістік шеберханалардың жұмысын ұйымдастыра отырып, қоғамға қажетті қызметтерді ұсына алатын мамандарды дайындаймыз.

Әлемдік брендтердің жоғары технологиялық жабдықтарымен жабдықталған құзыреттілік орталықтары серіктес кәсіпорындардың тапсырыстары бойынша дайын өнім шығаруда жұмыс істейді.

Бейнероликте ОӨШ мен құзыреттілік орталықтарының өнім шығарудағы жұмысы көрсетілген.

Дәнекерлеу технологиялары орталығында жеңіл автомобильдерге арналған тіркемелер-конструкторлар, саябақ орындықтары, урналар, көше шамдары, темірден соғылған қоршаулар жасалды. 2023 жылы "Таза қызмет" ЖШС-мен дәнекерлеу технологияларының құзыреттілік орталығында 5 млн.теңге сомасына 75 бірлік көлемінде Еуро контейнерлерді жасауға шарт жасалды.

Технологиялық жабдықты автоматтандыру және баптау жөніндегі құзыреттілік орталығы токарлық және фрезерлік өңдеу орталықтарымен, сондай-ақ HAAS (АҚШ) фирмасының бес осьтік әмбебап тігінен фрезерлік өңдеу СБҚ бар UMC-750 орталығымен жабдықталған. Бұл құзыреттілік орталығы машина жасау саласындағы өңірдің әлеуметтік серіктестері үшін шығарылатын өнімдердің тізбесін кеңейтуге мүмкіндік берді: кез келген күрделіктегі біліктерді, втулкаларды және цилиндрлерді өңдеу. Шарттық негізде студенттер токарлық станоктарда темірбетон бұйымдарына арналған бөлшектерді, ауыл шаруашылығы техникасына арналған бөлшектерді өңдеуді дайындайды.

Пандемия кезінде HAAS оқу орталығында "Көкшетау 4П" өкпені жасанды жолмен желдету аппаратының негізгі бөлшегі – коллектор корпусын шығаруды, мүгедектер арбасына арналған бөлшектерді өңдеу жолға қойылды.

"Камаз Автосервисный центр" ЖШС және "Қазприцеп" үшін жеңіл автомобильдерге арналған тіркемелер дайындалып, жүк көлігінің тіркемелеріне арналған ступицалар мен басқа да бөлшектер шығарыла бастады.

Автокөлік құралдарының корпустарын жөндеу жөніндегі құзыреттілік орталығы Швед фирмасының 3D өлшеу компьютерлік жүйесі бар "CАR-O-LINER MARK 6" жабдығымен жабдықталған, оның көмегімен автомобильдің корпусын зауыттық параметрлерге дейін қалпына келтіруге болады. Бұл орталықта әлеуметтік серіктестерге де, жергілікті тұрғындарға да қызмет көрсетіледі.

Жиһаз өндірісінің құзыреттілік орталығы Lasermann L 1309 (Жапония) гравюра мен кесуге арналған лазерлік станоктан, FILATO NCT3016 (Италия) СБҚ өңдеу орталығынан, әр түрлі дизайндағы корпустық, ас үй, кеңсе жиһаздарының қасбеттерін безендіру бойынша операцияларды орындайтын жиек қаптайтын және көпфункционалды станоктардан жиһаз өндірудің бірыңғай технологиялық желісінен құрылған.

JUKI CTF 1201 (Жапония) кесте тігу машинасының, JUKI SS 35 B (Жапония) компьютерленген бір инелі сырмақ машинасының, Golden WHEEL CSU-8678 (Тайвань) ауыр және өте ауыр материалдарды тігуге арналған қайықты тігіс машинасының арқасында шығарылатын өнімдердің, оның ішінде жұмсақ жиһаздың тізбесі артты.

Серіктестердің – аймақтағы мектептердің, колледждердің, балабақшалар мен қонақ үйлердің шарттары мен тапсырыстары бойынша көрпелер, қонақүйлерге арналған жамылғылар, фирмалық нысандар және тамақтану кәсіпорындарына арналған логотипі бар арнайы киімдер тігіледі.

К-ЖТК 2015 жылдан бастап "Кәсіпкерлік негіздері" курстары, ал 2021 жылдан бастап "Көшбасшылық", «Қаржылық сауаттылық» және «Кәсіпкерлік» курстары жүргізіледі, колледж студенттеріне WOOSONG Оңтүстік Корея университетінің және Solbridge Халықаралық бизнес мектебінің профессорлары дәрістер оқиды. ЖТК базасында-2020 жылдан бастап Ақмола облысының "Атамекен" ӨКП-мен бірлесіп "Өңірлік Бизнес инкубатор" туралы әзірленген және бекітілген ережесі бар "Өңірлік Бизнес Инкубатор" жұмыс істейді. "ӨБИ" жұмысының мақсаты – өңірде кәсіпкерлік экожүйені дамыту.

2020 жылдың ақпан айында колледж түлектері арасында "ӨБИ" ашылуы ақшалай жүлде қоры бар бизнес-идеялар конкурсын өткізумен ерекшеленді. Бұл іс-шара жастар арасында кәсіпкерлік және мемлекеттік қолдау шаралары саласындағы сауаттылықты арттыру үшін өсу нүктелерін белгіледі.

Әрқайсысы 500 мың теңге сомасына грант иегері атанған 4 курс тыңдаушыларының кейстері, төрт StartUp жобасы: "Автомобильдердің компьютерлік диагностикасы", "Гриль тауықтары", "Гүлдерді жеткізу", "Жеке сұраныс бойынша дәнекерлеу" бизнес жобалары назар аударуға лайық, бұл "Еңбек" мемлекеттік бағдарламасының және "Көкшетау қаласының жоғары техникалық колледжі" базасында "Өңірлік Бизнес Инкубатор" пилоттық жобасына қатысудың арқасында мүмкін болды.

"ӨБИ"-дың басым бағыттарының бірі ғылыми-зерттеу және жобалау қызметі болып табылады, біздің студенттер педагогтардың жетекшілігімен әртүрлі ғылыми жобалар конкурстарында бірнеше рет жүлделі орындарға ие болды: осындай маңызды жеңістердің бірі "Aqmola Power" аймақтық ғылыми жобалар конкурсында келесі жобалар бірінші орындарға ие болды: "Ұшқышсыз ұшу аппараттарын қолдана отырып тепловизиялық зерттеу", "Қоқыс комбайны", "Амбу қапшығына негізделген өкпені жасанды қолмен желдетудің жылжымалы прототипі", "Бұтақтарды ұсақтағыш". Каир Әлихан «Сутегі қозғалтқышының жобасы» ТМД елдері арасында халықаралық инновациялық жобалар конкурсының гран-при иегері атанды.

"Бизнес инкубатор" жұмысының барлық кезеңінде Көкшетау ЖТК 1700-ден астам студенті оқудан өтті.

Білім туралы заңға толықтырулардың басты идеясы – мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен Бірыңғай қаржыландырудан қосымша қаражат көздерін өз бетінше іздеу негізінде көп арналы қаржыландыруға көшу. Колледждің Кәсіпкерлік қызметінің тұжырымдамасы үш міндетті шешуді қамтамасыз етуі тиіс:

– кәсіпорындар үшін бірлескен коммерциялық жобаларды немесе кәсіпорындарға арнлаған жобаларды құру және іске асыру арқылы компаниялардың қаражатын колледжге тарту (біліктілікті арттыру, қайта даярлау, колледждің жарғылық қызметіне қайшы келмейтін бағыттар бойынша қызметтер көрсету),

– болашақта өз бизнесін ұйымдастыратын студенттердің кәсіпкерлік бағдарламаларына оқыту,студенттердің кәсіпкерлік ойлауын дамыту,

– колледж базасында бизнес - инкубатор/технопарк құру, олардың қызметіне студенттер мен түлектерді тарту, осылайша өз компанияларын құруға көмектесу.

Бір сөзбен айтқанда, "Білім туралы заңға" түзетулер енгізу колледж үшін көптеген мүмкіндіктер мен перспективалар ашады.

Ұзақ мерзімді перспективада колледж бен жұмыс берушілердің бірлескен, үйлестірілген іс-қимылдары ғана барлық мүдделі тараптарға елеулі пайда әкеліп, жоғары білікті кадрларды даярлауда оқу орындары мен әлеуметтік серіктестер кәсіпорындарының әлеуетін біріктірудің тиімді жүйесін құра алады.

Сонымен қатар, "Білім беру ұйымы – Кәсіпорын" тандемі оқытушылардың, өндірістік оқыту шеберлерінің тағылымдамадан өтуін және кәсіпорынның тәжірибелі қызметкерлерінің мамандарды даярлауға қатысуын қамтамасыз етуге, оқу-өндірістік процестің сапасын нақты арттыруға және түлектердің жұмысқа орналасуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Колледжде болашақ мамандарды даярлау оқуды аяқтағаннан кейін түлектер бизнес пен мемлекеттің қажеттілігін қанағаттандыра алатындай жоғары деңгейде болуы тиіс.

Елдегі индустрияның жаңа шындықтары мен қарқынды дамуын ескере отырып, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары уақытпен қатар жүруі, жаңа құзыреттер мен стандарттар бойынша жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеуі еңбек нарығында бәсекеге қабілетті, қазіргі заманғы мамандарды даярлаудың тиімді тәсілдерін енгізуі қажет.